Silah arkadaşları
Birleşik Krallık ve Almanya, Perşembe günü tarihi bir anlaşma imzaladı. karşılıklı savunma, ekonomik iş birliği ve diğer ortaklıklar içeren anlaşma, her iki ülkenin de kendilerine yönelik bir tehdidi diğerine yönelik bir tehdit olarak kabul edeceğine dair bir taahhüt içeriyor ve "diğerine silahlı bir saldırı olması durumunda askeri araçlar da dahil olmak üzere birbirlerine yardım edeceklerini" belirtiyor.
* * * *
Bir önceki hafta da Başbakan Starmer ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, nükleer cephaneliklerini koordine etme konusunda anlaşmıştı. Üçlü, Mayıs ayında dayanışma gösterisi için trenle Ukrayna'ya seyahat etmişti. Önümüzdeki hafta Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Berlin'de Şansölye Merz'i ziyaret edecek. Görevde daha yüzüncü gününü doldurmayan Şansölye Merz de ilk yurt dışı seyahatini de Mayıs’ta Paris’e yapmıştı.
* * * *
Üç ülke arasında bir yakınlaşma hareketi olduğu apaçık. Siyasi analistler ‘üçgen ittifak’tan bahsediyor. Avrupa siyasetini takip edenler bilir. 1999’da Almanya'nın Weimar şehrinde Fransa, Almanya ve Polonya arasında Weimar Üçgeni adıyla bölgesel bir ittifak kurulmuştu. Amaç Avrupa konularında işbirliğini teşvik etmekti. Bu kez Polonya’nın yerini İngiltere almış, başka bir ‘üçgen ittifak’ şekilleniyor.
* * * *
İngiliz The Telegraph gazetesi yorumunda lafı dolaştırmadan yazmış. ‘Avrupa savunmasının geleceğinin planı, İngiltere'nin Almanya ile imzaladığı yeni "dostluk antlaşması"nda gizli’ diyor. ‘Yeterince yakından bakıldığında sağlam temellerin atıldığı görülebilir. Bu, Londra, Paris ve Berlin "üçgeni"nin hakim olacağı bir gelecek; Avrupa'nın iki nükleer gücünün, en zengin ülkesi ile en güçlü ordusunu kurmayı planlayan bir ortaklık’ diye yazıyor.
* * * *
Gerçi niyet pek gizli de değil. 27 sayfalık antlaşmada "tarafların uluslararası zorlukları birlikte ele almak" için "Fransa Cumhuriyeti ile üçlü iş birliğini yoğunlaştırmaya çalışacakları" belirtiliyor. Üçgen ittifak’ın üyeleri Birleşik Krallık , Fransa ve Almanya aynı zamanda NATO ve Yedili Grup’un da içinde. Dolayısıyla inşa edilen yeni oluşumun mevcut ittifakların yerini almak değil, onları desteklemek amacıyla oluşturulduğunu belirtmekte dikkatli davranıyorlar.
* * * *
The New York Times gazetesi ise gelişmeler için ‘Macron, Merz ve Starmer ABD Sonrası Bir Gelecek İçin Plan Yapıyor’ diyor. Devam ediyor; Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya liderleri, uzun süredir devam eden şikayetleri bir kenara itiyor. Yeni savunma ortaklıkları kuruyorlar. Başkan Trump'ın Atlantik ötesi ittifakı sarstığı altı ayda, Avrupa'nın en güçlü ülkelerindeki mevkidaşları, ABD'nin olmadığı bir gelecek için paralel diplomatik ve savunma kurumları inşa ediyor.
* * * *
Bu girişimin/ittifakın mimarı acaba kim diye sormak yanlış olmaz sanırım. Alman Şansölye Merz mi acaba ? ‘Almanya'nın en üst düzey görevine nispeten az siyasi deneyimle gelen 60'lı yaşlarındaki Şansölye’nin görevdeki ilk 100 gününü tamamlamasına daha var, ancak diplomasiye damgasını çoktan vurdu’ denilebilir. Fransa ile ilişkileri büyük ölçüde düzeltti; Almanya'yı Brüksel'de yeniden varlık göstermeye teşvik etti. En önemlisi de, Almanya’ya Soğuk Savaş'ın sona ermesinden bu yana görülmemiş bir Avrupa güvenliği ağırlığı kazandırdı.
* * * *
Bu kadarla da kalmıyor. The Wall Street Journal gazetesi geçen hafta ‘Trump'ın Putin'e Karşı Dönmesine Yardımcı Olan Avrupa'nın Çekiciliği’ başlıklı geniş bir analiz yayınladı.‘Arka kapı temasları, doğrudan diplomasi ve milyarlarca dolarlık silah anlaşması, ABD ve Avrupa'nın Ukrayna konusunda aynı fikirde olmasına yardımcı oluyor’ diyor. Trump’ın ani tehdidin arka planını ve Alman Şansölye’nin oynadığı iddia edilen rolü analiz ediliyor.
* * * *
Ancak çok fazla hayale kapılmamak da önemli, her ne kadar işin içinde Alman Realpolitiği olsa bile. Çünkü Macron cumhurbaşkanlığının son günlerini yaşıyor ve Fransa'da 2027'de seçimler planlanıyor. Diğer iki lider kutuplaşmış siyasi sistemlerde iktidar mücadelesi veren merkezci liderler, aşırı sağın meydan okumalarıyla karşı karşıya, yani iktidarda güvensiz bir konumdalar. Birleşik Krallık AB dışında. Almanya'nın (ve Fransa'nın) Birleşik Krallık ile yapabileceği veya yapmaya istekli olacağı şeyler sınırlı gözüküyor şimdilik.
