Paylaşılamayan Keşmir
Hindistan ile Pakistan arasında 78 yıldır çözüm bekleyen ihtilaflı bir bölge olan Keşmir sorunu yeniden iki ülkeyi karşı karşıya getirdi. Hindistan ve Pakistan'ın nükleer silahlara sahip olması yüzünden iki ülke arasında yaşanacak bir savaş bütün Dünyayı etkileyebileceği belirtiliyor. Bölgedeki gerilim uluslararası medya gündeminde geniş yer almaya başladı.
Hindistan hükümeti, 6 Mayıs'ta Pakistan ve Pakistan idaresindeki Keşmir'de dokuz noktaya hava saldırısı düzenlediklerini açıkladı.Pakistan ise, saldırılarda 31 kişinin öldürüldüğünü, 57 kişinin de yaralandığını açıkladı. Pakistan, ölenler arasında çocukların da olduğunu söylüyor. Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, saldırıya karşılık vereceklerini belirtti. Hindistan'ın kontrolündeki Cammu Keşmir'in Pahalgam bölgesinde silahlı kişilerin 22 Nisan'da turistlere ateş açması sonucu 26 kişi hayatını kaybetmiş, çok sayıda kişi yaralanmıştı.Hindistan yönetimi, saldırıyla ilgili olarak isim vermeden Pakistan'ı suçlamıştı. Pakistan ise suçlamaları kesin bir dille reddederek yapılacak uluslararası bir soruşturmayla iş birliğine hazır olduklarını bildirmişti. 7 Mayıs gecesi Pakistan'ın Hindistan'a saldırdığı bilgisi geldi.
Hindistan ve Pakistan’ın 1947’de İngiltere'den bağımsızlığını kazanmasının hemen ardından ortaya çıkan Keşmir sorunu, iki komşu ülkeyi 78 yıldır karşı karşıya getiriyor. Afganistan, Tacikistan, Çin, Hindistan ve Pakistan ile sınır komşusu bu dağlık bölge, stratejik konumu ve nüfus yapısıyla her iki taraf için de kritik öneme sahip. Ayrıca Çin tarafından başlatılan kuşak yol projesi kapsamından bölgenin stratejik önemi bulunuyor.
Keşmir, Pakistan ile Hindistan arasında, yıllardan beri kangren haline gelmiş kanlı bir yara gibi içten içe kanamaya devam etmektedir. Tarih boyunca, şairlerin güzelliğine hayran kalarak şiirler yazdıkları Keşmir’in mazlum halkı, hep ezilmiş, işkence görmüş bir toplumdur. Pakistan hükümeti, Keşmir halkının % 85’i Müslümandır. Nüfus bakımından olduğu gibi coğrafi bakımdan da Keşmir Pakistan’ın bir parçası olduğunu açıkladı. Fakat, çok az bir nüfusa sahip olan Hindu azınlığın Hindistan tarafından ısrarla desteklenmesi Keşmir meselesini bir çıkmaza sokmuştur. Keşmir, Asya'nın ortasında yer alması sebebiyle “Asya’nın Kalbi” ve “Hindistan Alt Kıtası’nın” tâcı şeklinde anılmakta ve konumu itibariyle stratejik önem arz etmektedir. Ayrıca bu bölge Pakistan için stratejik bir öneme de sahiptir. Bununla birlikte Keşmir ile Pakistan arasında kara ve demiryolları açısından da sıkı ilişki bulunmaktadır.
Keşmir sorununun kökeni, Britanya İmparatorluğu’nun Hindistan alt kıtasındaki 200 yıla yakın süren sömürge yönetiminin 1947’de sona ermesiyle başlar. İngilizler Hindistan’dan çekilirken geride onlarca etnik, dini ve kültürel farklılığın bulunduğu bir coğrafya bıraktılar. 15 Ağustos 1947'de Hindistan ve Pakistan bağımsız iki devlet olarak kuruldu. Ancak, Prenslikler olarak adlandırılan bazı bölgelerin hangi ülkeye katılacağı muğlak bırakılmıştı. Keşmir de bu tartışmalı prensliklerden biriydi. Nüfusunun büyük çoğunluğu Müslüman olan Keşmir, dönemin Hindu hükümdarı Hari Singh tarafından Hindistan’a katılma kararıyla adeta bir yangın yerine döndü. Bu karar, Pakistan'ın itirazına ve askeri müdahalesine yol açtı. Böylece Keşmir, Hindistan ve Pakistan arasında bir dizi çatışmanın ve savaşın odağı haline geldi. 1947-48’deki ilk savaşı 1949’daki Birleşmiş Milletler gözetimindeki ateşkes izledi. Ancak bu ateşkes, yalnızca sorunu dondurdu; çözmedi. 1965 ve 1971’de Hindistan ve Pakistan arasında çıkan savaşlar, Keşmir’in statüsünü daha da karmaşık hale getirdi. Her iki ülke de bölgenin tamamı üzerinde hak iddia ederken, fiilen kontrol edilen alanlar farklılaştı. 1962’de ise Çin ile Hindistan arasında Keşmir’in doğusundaki Aksai Chin bölgesi için çatışmalar yaşandı. Böylece Keşmir, üç nükleer güç olan Hindistan, Pakistan ve Çin’in çıkarlarının kesiştiği tehlikeli bir jeopolitik üçgenin parçası oldu.
1989 yılından itibaren, Keşmir'in Hindistan kontrolündeki kısmında silahlı direniş hareketleri başladı. Bu hareketlerin bazıları yerel özerklik talepleri içerirken, bazıları ise radikal İslami gruplar tarafından desteklendi. Pakistan’ın bu gruplara zaman zaman lojistik destek verdiği iddiaları, gerilimi daha da tırmandırdı. Hindistan ise bölgede askeri varlığını artırarak cevap verdi. Sonuç olarak, Keşmir sivil halkın acı çektiği, işkencelerin, kayıpların ve insan hakları ihlallerinin yaşandığı bir coğrafya haline geldi. 2019 yılında Hindistan hükümeti, Anayasa’nın 370. maddesini iptal ederek Cammu ve Keşmir’in özel statüsünü ortadan kaldırdı. Bu karar, hem bölge halkı arasında hem de uluslararası kamuoyunda büyük yankı uyandırdı. Ardından gelen sokağa çıkma yasakları, internet kesintileri ve haber ambargoları, bölgedeki gelişmelerin dış dünya tarafından takip edilmesini neredeyse imkânsız hale getirdi.
