Kurtuluş Savaşı'na şiirlerle destek

Kurtuluş Savaşı yıllarında Türkistan’dan Anadolu’ya uzanan destek, yalnızca maddi yardımla sınırlı kalmadı. Kazak ve Özbek aydınları, kaleme aldıkları coşkulu ve duygu yüklü şiirlerle, Anadolu’daki mücadelenin manevi mimarlarından oldu.

Türkistan ve Anadolu arasındaki tarihi bağları, Buhara Cumhuriyeti'nin torunu ve değerli tarihçi Prof. Dr. Timur Kocaoğlu'nun aktarımlarıyla sunuyoruz. Kocaoğlu'nun belgeleri ve aile arşivinden yola çıkarak hazırlanan bu bölüm, Kurtuluş Savaşı'na Türkistan'dan gelen manevi desteğin boyutlarını ortaya koyuyor.

"Uzaktaki Kardeşime" ile umuda çağrı

Kocaoğlu'nun aktardığına göre, Kurtuluş Savaşı henüz başlamamışken, Kazakistan'ın Kızılcar bölgesinden genç şair Mağcan Cumabay, "Alıstağı Bavrıma" (Uzaktaki Kardeşime) adlı şiirini yazdı. Kocaoğlu, bu şiirin Türk dünyasının ortak kaderini ve dayanışma ruhunu, daha Samsun'a ayak basılmadan önce dile getirdiğini vurguluyor.

"Tufan" ile zafer türküsü

Kocaoğlu'nun işaret ettiği bir diğer önemli eser de Özbek şair Çolpan'ın "Tufan" adlı destansı şiiri. Kocaoğlu, Sakarya ve İnönü zaferlerinin Türkistan'da nasıl büyük bir coşkuyla karşılandığını ve Çolpan'ın bu zaferleri şiirine nasıl yansıttığını anlatıyor.

İki şiir, Türk birliğinin edebi belgeleridir

Prof. Dr. Timur Kocaoğlu, bu iki şiirin önemini şu sözlerle açıklıyor: “Mağcan'ın şiiri, 1919'un zorlu günlerinde 'Altaylar'a kaçalım' diyen bir iç sesi yansıtırken; Çolpan'ın 'Tufan'ı, iki yıl sonra kazanılan zaferlerle coşan, 'ileri' diye haykıran bir ruha dönüşmüştü. Bu iki eser, Türk dünyasının yalnız coğrafyayla sınırlı olmadığını gösteren edebi şahitlerdir.”

Soru: Kurtuluş Savaşı’na Türkistan’dan nasıl bir manevi destek geldi?

Cevap: Kurtuluş Savaşı başlamadan, Kazakistan’ın Sibirya yakınlarındaki Kızılcar’da yaşayan Mağcan Cumabay, genç yaşında “Uzaktaki Kardeşime” adlı bir şiir yazdı. Şiirde Kazak Türkçesiyle, Anadolu’daki mücadeleye ortak bir kader olarak yaklaşılmış ve Altaylar’a doğru bir çağrı yapılmıştı.

Soru: Savaş ilerledikten sonra durum nasıl değişti?

Cevap: İki yıl sonra, Sakarya ve İnönü zaferleri kazanılmıştı. Bu dönemde Özbek şair Çolpan, Anadolu’dan binlerce kilometre uzakta “Tufan” adlı destanı yazdı. Şiir, zaferlerin sevinciyle coşkulu bir şekilde başlıyordu ve Özbek Türkçesiyle, “İnönü, Sakarya zaferleri kazanıldı. Şimdi Türk ordusu daima ileri” nakaratı tekrar ediliyordu.

Soru: Bu iki şiirin önemi nedir?

Cevap: Türkiye’den kilometrelerce uzaklıkta ve haber alma imkânlarının sınırlı olduğu bir dönemde, Türkistan’daki kardeşlerimiz Kurtuluş Savaşı’nı büyük bir heyecanla takip ediyordu. Mağcan’ın şiiri karamsar bir umut çağrısı iken, Çolpan’ın destanı, kazanılmış zaferlerin coşkusunu ve gelecekteki zaferlerin müjdesini yansıtıyordu. Bu iki eser, Türk tarihinin kısa fakat derin birleşikli bağlarını gözler önüne seriyor.

Devam edecek…