Yapay zeka: Çocukların yeni sanal arkadaşı mı?

Eskiden çocuklar sokakta misket oynar, ip atlar, çamura bulaşarak arkadaş edinirdi. Şimdi ise dijital ekranların parıltısı altında büyüyorlar. Tabletin başında saatlerini geçiren, YouTube videolarında karakterlerle bağ kuran, hatta yapay zeka sohbet botlarıyla konuşan çocuklar yeni bir dönemin içine doğdu: sanal arkadaşlık çağı.

Peki bu çağda yapay zeka, çocukların gerçek bir arkadaşı olabilir mi? Yoksa bu bağ sadece bir yanılsamadan mı ibaret?

Yeni nesil yalnızlık mı

yeni nesil etkileşim mi?

Yapay zekâ destekli sohbet uygulamaları, hikâye anlatan robotlar, duygusal yanıtlar verebilen dijital asistanlar... Artık çocuklar yalnız kaldıklarında, fiziksel bir arkadaşa ihtiyaç duymadan da “iletişim kurabiliyor”. Özellikle pandemi sonrası yalnızlıkla başa çıkmakta zorlanan birçok çocuk, yapay zekayı bir tür dijital sırdaş gibi kullanmaya başladı.

Ancak bu noktada dikkat edilmesi gereken çok önemli bir gerçek var: Yapay zekâ bir dost gibi davranabilir ama asla insan duygularını tam anlamıyla anlayamaz. Çünkü onun verdiği cevaplar algoritmalara, veriye ve komutlara dayanır; empatiye, sezgiye ve gerçek deneyime değil.

Ebeveynlerin yeni sınavı

Bu gelişmeler, ebeveynlerin çocuklarıyla olan ilişkisini de değiştiriyor. Artık “kiminle oynuyorsun?” sorusuna “robotla” cevabı almak mümkün. Bu, bir risk mi yoksa fırsat mı?

Doğru kullanıldığında yapay zeka, çocukların hayal gücünü geliştiren, bilgiye ulaşmasını kolaylaştıran harika bir araç olabilir. Fakat onunla duygusal bağ kurulmaya başlandığında, gerçek arkadaşlıkların yerini bir simülasyon almaya başlar. Ve bu, çocukların sosyal gelişimini, empati yeteneğini ve iletişim becerilerini zayıflatabilir.

Yapay zeka, çocuklar için faydalı bir yardımcı, eğlenceli bir oyun arkadaşı olabilir. Ama “arkadaş” kelimesinin içinde karşılıklılık, duygu, sadakat ve zamanla kurulan bir bağ yatar. Yapay zeka, bunları taklit edebilir ama hissedemez.

Dolayısıyla ebeveynler ve eğitimciler, çocukların teknolojiyle olan ilişkisini dengede tutmalı. Sanal dünyalar yerine gerçek oyun alanlarını, dijital karakterler yerine canlı dostlukları öncelemeli.

Yapay zeka çok şey olabilir: öğretici, eğlendirici, yönlendirici…

Ama gerçek bir arkadaş?

Onu hâlâ en iyi başka bir çocuğun gözlerinde bulabiliriz.