İstanbul Barosu Başkanı İbrahim Özden Kaboğlu ve baro yönetim kurulu üyeleri hakkında “terör örgütü propagandası yapmak” ve “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yaymak” suçlamalarıyla açılan davanın ilk duruşması bugün görülecek. Silivri’deki Marmara Cezaevi Yerleşkesi karşısında bulunan 1 No’lu Duruşma Salonu’nda başlanacak. Dava, İstanbul Barosu’nun gazeteciler Nazım Daştan ve Cihan Bilgin’in Rojava’da düzenlenen bir SİHA saldırısında hayatını kaybetmesine ilişkin etkin bir soruşturma yürütülmesini talep ettiği ve Şişhane Meydanı’nda gözaltına alınan gazetecilerin serbest bırakılması çağrısında bulunduğu açıklama nedeniyle açıldı. Duruşmaya Türkiye’nin çeşitli illerinden baro başkanları ve avukatların yanı sıra, yurtdışından gelen hukukçular, baro temsilcileri ve sivil toplum kuruluşları yoğun katılım gösterdi.
Epözdemir alkışlarla geldi
Davada yargılanan isimler arasında İstanbul Barosu Başkanı Prof. Dr. İbrahim Özden Kaboğlu’nun yanı sıra, Baro Başkan Yardımcısı Rukiye Leyla Süren, Genel Sekreter Hürrem Sönmez, Baro Saymanı Ahmet Ergin ile yönetim kurulu üyeleri Metin İriz, Mehmedali Barış Beşli, Yelda Koçak Urfa, Fırat Epözdemir, Ezgi Şahin Yalvarıcı, Ekim Bilen Selimoğlu ve Bengisu Kadı Çavdar bulunuyor. İstanbul Barosu Başkanı ve baro yönetimi, duruşma salonuna alkışlar eşliğinde girdi. Başka bir dosya kapsamında tutuklu bulunan İstanbul Barosu Yönetim Kurulu Üyesi avukat Fırat Epözdemir de duruşmaya cezaevinden getirilerek katıldı. Epözdemir’in salona girişi sırasında salondakiler uzun süre alkış tuttu.
Baro başkanı yazmayacağına göre!
Mahkeme heyeti salonda yerini aldı, kimlik tespitleriyle başlayan duruşmada baro yönetimini savunmak üzere çok sayıda avukat hazır bulundu. Duruşma zaptına isimlerini yazdırmak isteyen avukatlara, mahkeme başkanı tarafından izin verilmemesi üzerine mahkeme salonunda kısa süreli bir gerginlik yaşandı. Mahkeme başkanı ayrıca mikrofon sesini kıstı. Kimlik tespiti sırasında mahkeme başkanı, Baro Başkanı Kaboğlu’na “Unvanınızı nasıl yazalım?” Diye sordu. Kaboğlu, “İstanbul Barosu Başkanı yazamayacağınıza göre öğretim üyesi yazabilirsiniz” dedi.
Kurumsal açıklamayla ifade edildi
Av. Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, duruşmaya yaptığı kapsamlı açıklamayla başladı: “Sayın Başkan, Sayın Heyet; ben bir savunma yapmayacağım, açıklama yapacağım. Bu dava, İstanbul Barosu’nun kurumsal bir açıklaması nedeniyle açılmıştır. Bu nedenle Baro’nun ve genel olarak baroların hukuki statüsü, işlevi ve anayasal konumu değerlendirilmeden esasa geçilemez. Öncelikle baroların statüsünü, ardından usule ve esasa dair hukuka aykırılıkları aktaracağım. Son olarak ise yargıçlar heyetine çağrımı yapacağım.”
Hukuka aykırı bir kolluk var
Kaboğlu, savunmasında iddianamenin tamamının hukuken geçersiz olduğunu, delil olarak sunulan belgelerin yasallık taşımadığını ve kamu gücünün keyfi biçimde kullanıldığını ifade etti. Kaboğlu, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın Baro açıklamasını suç sayan işlemlerinin 22 Aralık 2024 tarihli bir kolluk tutanağına dayandığını belirtti. Bu tutanağın polis memuru tarafından imzalandığını ve yasal bir delil oluşturmadığını, üstelik bu tutanağa dayalı herhangi bir kesinleşmiş mahkeme kararı bulunmadığını vurguladı. Soruşturmanın başlatılmasında Avukatlık Kanunu’nun emredici hükümlerinin ihlal edildiğini belirten Kaboğlu, Baro yöneticilerinin beyanları alınmadan, Adalet Bakanlığı izni olmaksızın doğrudan işlem yapıldığını ve bunun açık bir usul ihlali olduğunu söyleyerek, “Adil yargılanma hakkını daha baştan yadsıyan kolektif, sistematik ve sürekli ihlaller zinciri, bu davanın hukuki dayanaktan yoksun olduğunun açık göstergesidir” şeklinde konuştu.
Suç unsuru yok
Kaboğlu, İstanbul Barosu’nun paylaşımının 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu’nun 7/2 maddesi ile TCK’nın 217/A maddesi kapsamına girmediğini ifade etti. Açıklamada terör örgütü, örgüt üyeliği, övme veya teşvik niteliğinde hiçbir ifadenin yer almadığını; yalnızca basına yansıyan haberlere dayanılarak iki gazetecinin yaşamını yitirmesi üzerine uluslararası hukukun gerektirdiği bir soruşturmanın yapılması çağrısının yer aldığını dile getirdi. “Yalnızca devlet yetkililerine, savaş bölgelerinde gazetecilerin yaşam hakkının korunması için yükümlülüklerini hatırlatmak, propaganda suçu oluşturmaz.”
Bilgiler kamuya açık değildi
Kaboğlu, paylaşımın yapıldığı 21 Aralık 2024 tarihinde ölen kişilerin kimlikleri ve haklarındaki bilgiler hakkında kamuya açık bir mahkeme kararı veya kesinleşmiş bilgi bulunmadığını, hatta İstanbul Emniyet Müdürlüğü’nün dahi bu bilgilere ancak üç gün süren bir tahkikat sonucunda ulaşabildiğini belirtti.
Baro paylaşımı yükümlülük gereği
Baro paylaşımında yalnızca gazetecilerin çatışma bölgelerinde korunmasına ilişkin Cenevre Sözleşmeleri ve Roma Statüsü gibi uluslararası hukukun açık hükümlerine atıf yapıldığını belirten Kaboğlu, açıklamanın Anayasa’nın 17. maddesinde güvence altına alınan yaşam hakkı, 26. ve 28. maddelerde yer alan ifade ve basın özgürlüğü ile 34. maddede düzenlenen toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkının kullanımı kapsamında olduğunu söyledi. Baroların insan haklarını savunmakla yükümlü olduğunu vurgulayan Kaboğlu, “Barolar insan haklarını savunmakla yükümlüdür. Bu görev, savcılığın keyfi yorumlarıyla suç haline getirilemez” dedi. Savunmasında, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın açıklamayı yorumlarken terör örgütü, övgü, aleni yayma gibi ifadelerle metne olmayan anlamlar yüklediğini belirten Kaboğlu, bunun açık bir niyet okuma olduğunu söyledi. Fezlekenin delillere değil varsayımlara dayandığını ifade eden Kaboğlu, “Hukuk, niyet okuma değil, nesnel öğelere dayanır. Bu iddianame bir hukuk metni değil, keyfiliğin belgesidir” şeklinde konuştu.
Baroya müdahale kabul edilemez
Savunmasının sonunda İstanbul Barosu Başkanı Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, bu davanın sadece İstanbul Barosu yöneticilerini değil, tüm baroları, kamu kurumu niteliğindeki meslek örgütlerini ve yurttaşların ifade özgürlüğünü tehdit ettiğini ifade etti. Bu tür davaların anayasal hakları kullanmanın cezalandırıldığı bir iklim yarattığını, bunun ise hukuk devleti ilkesini temelden sarstığını söyledi. Kaboğlu, yargılamanın Silivri Ceza İnfaz Kurumu Kampüsü’nde yapılıyor olmasına da dikkat çekerek, bu durumun kamuoyunun davayı izleme hakkını engellediğini ve mahkemeye erişim hakkını ihlal ettiğini söyledi. Kaboğlu, İstanbul Barosu’nun tarihinde ilk kez bu denli kapsamlı bir cezai yargılamaya tabi tutulduğunu, ancak yargının bağımsızlığı açısından hala umutlu olduklarını vurguladı. Mahkeme heyetine seslenen Kaboğlu, Anayasa’nın 138. maddesini hatırlatarak yargı bağımsızlığının önemini şöyle dile getirdi: “Siz, Anayasa’nın 138. maddesine göre karar vereceksiniz. Sizin vereceğiniz karar, sav ve savunmanın yıpratılmasına son verme kararı olacaktır.”
Avukat özgür değilse adalet olmaz
Kaboğlu, savunma hakkının ve avukatların, adalet sisteminin temel direklerinden biri olduğunu belirtti. Baroların bağımsızlığının adil yargılamanın güvencesi olduğunu vurgulayarak şu ifadeleri kullandı: “Sayın yargıç heyeti, benden daha iyi biliyorsunuz; barolar olmazsa adil yargılanma olmaz. Adil yargılanma hakkı, bütün hak ve özgürlüklerin bir tür eksenidir. Bu bakımdan vereceğiniz karar, tarihsel bir karar olacaktır.” “Avukat özgür değilse, barolar bağımsız değilse adalet gerçekleşemez. Sav, savunma ve hüküm olarak yani yargının kurucu unsurları arasında karakoldan cezaevine kadar her süreçte olan tek süje savunmadır, yani avukattır. Avukatların önemi yadsınamaz.” Savunmasının sonunda mahkeme heyetine seslenen Kaboğlu, bu davanın yalnızca baroya açılan bir dava olmadığını, adaletin işleyişine, savunma hakkına ve hukukun üstünlüğüne dair bir sınav olduğunu ifade etti: “Vereceğiniz karar yaşamsaldır. Vereceğiniz karar tarihsel bir karar olacaktır.”
