Bilim insanları son yıllarda Alzheimer hastalığına dair ezberleri sarsan bulgulara ulaştı.
Eskiden sadece genetik ve yaşlılıkla ilişkilendirilen bu nörodejeneratif hastalığın, aslında kronik enfeksiyonlarla da ilişkili olabileceği ortaya kondu. Ve şaşırtıcı şekilde, suçlu mikroorganizmaların çoğu ağızda yaşıyor.
Gingivalis nedir neden tehlikeli?
Porphyromonas gingivalis, diş eti iltihaplarının en önemli bakterilerinden biridir. Genellikle periodontitis (ileri diş eti hastalığı) olan bireylerin ağız florasında bulunur.
Ancak bu bakteri sadece ağızla sınırlı kalmaz: kan yoluyla vücudu dolaşır, özellikle beyin dokusunda izlerine rastlanmıştır.
2019’da Science Advances dergisinde yayımlanan bir çalışmada, Alzheimer hastalarının beyin otopsilerinde gingivalis bakterisinin DNA’sı ve toksinleri saptandı. Bu, Alzheimer’ın yalnızca bir plak hastalığı değil, enfeksiyon kökenli bir iltihap hastalığı da olabileceğini gösteriyor.
Diş fırçalama sıklığı ile demans riski ilişkili mi?
Bilim insanları son yıllarda Alzheimer hastalığına dair ezberleri sarsan bulgulara ulaştı. Eskiden sadece genetik ve yaşlılıkla ilişkilendirilen bu nörodejeneratif hastalığın, aslında kronik enfeksiyonlarla da ilişkili olabileceği ortaya kondu.
Ve şaşırtıcı şekilde, suçlu mikroorganizmaların çoğu ağızda yaşıyor.
Alzheimer için 4 erken belirti ağızda başlar
- Diş fırçalamayı unutma.
- Tek taraflı çiğneme eğilimi.
- Koku alma duyusunda azalma.
- Sürekli ağız kuruluğu ve tat değişikliği.
Diş eti hastalığı olanlarda Alzheimer riskini artıran 5 faktör
1 - 65 yaş üstü olmak.
2 - Tip 2 diyabet veya metabolik sendrom varlığı.
3 - Günde 1 kezden az diş fırçalama alışkanlığı.
4 - Uzun süredir tedavi edilmemiş diş eti kanaması.
5 - Ağız içi bakteriyel çeşitliliğin bozulması. (disbiyozis)
Ağız sağlığı yeni bir nöroloji alanı mı?
Evet. “Oral-Systemic Health” adı altında birçok ülkede artık diş hekimliği ile nöroloji arasında interdisipliner klinikler kuruluyor.
Çünkü beyne giden yolun bir ucu da damaktan geçiyor.
Bu nedenle demans şüphesi olan bireylerde ağız florası taramaları da yapılıyor. Alzheimer’dan korunmanın ilk adımı, bazen bir diş hekimi koltuğudur.
Alzheimer hastalarında ağız florası nasıl değişir?
- Tükürük üretimi azalır.
- Ağız içi savunma sistemi zayıflar.
- Zararlı bakterilerin oranı artar.
- Diş eti çekilmesi ve iltihap yaygınlaşır.
Bu tablo, sadece Alzheimer’ın sonucu değil, bazen de öncül belirtisi olabilir.
Çünkü hastalık sessizce ilerlerken ağızda ilk belirtiler ortaya çıkabilir:
Ağız kuruluğu, koku, diş eti kanaması ve çiğneme zorluğu.
Diş sağlığı korunursa beyin korunabilir mi?
Araştırmalar net: Diş eti hastalıklarının erken tedavisi, beyin iltihabı ve plak oluşumunu yavaşlatabilir.
Deneysel çalışmalarda gingivalis’in beyin iltihabına yol açtığı gösterilmiş; bu bakteriye karşı kullanılan antibiyotiklerle, beyin hasarı azaltılmıştır.
Bu da demek oluyor ki ağız hijyeni, yalnızca diş sağlığı değil, bellek ve düşünme becerileri için de bir savunma hattıdır.
Ağızdan beyne nasıl ulaşıyor?
Normal şartlarda beyin, kan-beyin bariyeri adı verilen bir savunma duvarına sahiptir. Ancak yaşlılık, stres, diyabet, kronik inflamasyon gibi nedenlerle bu bariyer zayıfladığında, bakteriler ve toksinler sinir dokusuna ulaşabilir.P. gingivalis bakterisinin ürettiği gingipain adlı toksin, beyin hücrelerini doğrudan zedeleyebilir ve amiloid beta adı verilen Alzheimer plaklarının birikimini tetikleyebilir.
Yani diş eti hastalığı olan biri, farkında olmadan beyninde Alzheimer sürecini başlatıyor olabilir.
