Jüpiter’den eser yok
Şöyle bir tespit yanlış olmaz. Fransa‘da 1958'den beri böyle bir şey daha önce hiç yaşanmamış, ülke hiç bu kadar sarsılmamış. Bir yılda üç başbakan: Cumhurbaşkanı Macron, sadık dostu Sébastien Lecornu'ya bir ay içinde ikinci kez hükümet kurma yetkisi verdi. 836 dakika süren bir hükümete liderlik eden Lecornu, bir hafta içinde ikinci kez Fransa başbakanı oldu. Macron, Lecornu'ya görevi "carte blanche", yani tam yetkili vermiş;
* * * *
Fransa'nın kamu borcu, 2025 yılının ilk çeyreği sonunda 3,346 trilyon avroya ulaştı. Bu gayri safi yurt içi hasılanın yüzde 114'üne denk geliyor. Lecornu öncesi sadece üç ay başbakanlık yapan Bayrou, borcun kontrol altına alması gerektiği konusunda uyarmıştı. Fransa’nın kamu borcunun her günün her saati ve her gece 12 milyon avro daha arttığını söylemişti. Durum ortada; Böylesine baş döndürücü bir mali kriz, çözüm için siyasi işlevsizlik.
* * * *
İstikrarlı bir desteğe sahip olmayan Macron'un hükümetleri, bir krizden diğerine sürükleniyor. Halk tarafından beğenilmeyen harcama kesintilerine destek ararken çöküyorlar. Fransa'nın artan açığı ve kamu borcunu kontrol altına alma çabalarının sekteye uğraması yatırımcıları tedirgin ediyor, seçmenleri öfkelendiriyor. İngiliz Financial Times gazetesi önceki gün ‘Macronizmin sonu mu? diyordu.
* * * *
Gazeteye göre, tarihçiler Macron'u değerlendirirken, her şeyin başladığı yerden, yani 2017'deki kendi kendini tanımlamasından başlayacaklar. Genç Macron o dönemde, cumhurbaşkanı olarak "Jüpiter" olmak, Roma tanrısı gibi her şeyin üzerinde yükselmek istediğini daha büyük başarılara ulaşacağını söylemişti. "Jüpiter" olma vaadi, umut ışığına duyulan yüksek sesli alkışlarla karşılandı. Yeni bir başlangıcı, modernliği temsil ediyordu.
* * * *
Zeki görünüyordu. Devlet maliyesini düzene koyacağı söyleniyordu. Fikirleri başarılı bir küreselleşme ve güçlü bir ekonomiyi öngörüyordu. Başaramadı. Tam tersi. Jüpiter'den eser kalmadı. Paris'teki Sorbonne Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü Bastien François de Alman Süddeutsche gazetesindeki demecinde, ‘Macronizm başarısız oldu. Macron'un temel kaygılarından biri de aşırı sağı durdurmaktı. Bunu da başaramadı‘ diyordu.
* * * *
Fransa, görünüşe göre yönetilemez hale geldi. Alman Der Spiegel dergisi de ‘Ülke sadece bir kısır döngü içinde değil, tehlikeli bir düşüş sarmalına doğru gidiyor. Haftalardır Fransa'daki siyasi dram hem AB ortaklarını hem de ülkenin alacaklılarını endişelendiriyor. Yönetilemez hale geliyor, borç kontrolsüzce artıyor ve ekonomi sıkıntı çekiyor. Yeniden göreve gelen Lecornu’nun başarılı olup olmayacağı şüpheli görünüyor‘ diyor.
* * * *
Fransa'nın toplam 3,3 trilyon avroluk ulusal borcunun üçte biri Macron döneminde birikmiş. Macron, ister 2019'daki Sarı Yelekliler protestolarını yatıştırmak, ister koronavirüs krizi sırasında, isterse Ukrayna'daki savaşın başlamasının ardından gelen enflasyonist dönemde tüketicileri yatıştırmak için olsun, parayı ayrım gözetmeksizin dağıtmakla suçlanıyor. Aynı zamanda kamu harcamalarının artmasına izin vermekle de suçlanıyor.
* * * *
Siyasi analistler mevcut krizi de Macron'un sorumlu tutulması gereken bir kriz olarak görüyor. ‘2024 Avrupa seçimlerinde acı bir yenilgiye uğradığında, öfkeyle Ulusal Meclis'i feshetti. Bu, sorumlu bir devlet başkanının değil, sonuna kadar giden bir kumarbazın refleksiydi. Erken seçimde, hiçbir blok 577 sandalyeli mecliste çoğunluğu sağlayamadı. Ayrıca aşırı sağın daha fazla sandalye kazanmasıyla sonuçlandı.‘ diyorlar
* * * *
Sonuç ortada: Fransa ciddi bir krizin ortasında. Fransa'nın bu çıkmazdan bir çıkış yolu bulması gerekiyor. Bu ekonomi, giderek artan bir baskı altında ve Macron'un yansıtmaya çalıştığı güçlü adam imajıyla da çelişiyor. Fransa'nın savaş zamanı lideri ve eski Başkanı Charles de Gaulle "246 çeşit peynirin olduğu bir ülkeyi nasıl yönetebilirsiniz?" demiş. 60 yıldan fazla zaman sonra, cevap hiç kimse gibi görünüyor.
