İsviçre şaşkın!

Etkisi çok şiddetli. İsviçreli şirketler ABD'ye mal gönderirken yüzde 39 gümrük vergisi ödeyecek. Yüksek tarife 7 Ağustos Perşembe günü sabah saat 6'da yürürlüğe girdi. Bu oran, örneğin, AB ülkelerindeki çoğu şirketin ABD ihracatları için ödemek zorunda olduğu yüzde 15'ten önemli ölçüde daha fazla. ABD, İsviçre'nin Almanya’dan sonra en önemli ticaret ortağı. Geçen yıl ihracatın yaklaşık yüzde 18'i Atlantik'in ötesine yapılmış.

* * * *

Dokuz milyonluk nüfusuyla AB dışında gelişen ve bu nedenle AB'den uzak duran ülke, Brüksel'den ziyade ABD başkanıyla daha iyi şartlarda müzakere edebileceğini varsayıyormuş. Şimdi ilaç devi Roche'tan gıda çokuluslusu Nestlé'ye kadar İsviçre şirketleri dehşete düşmüş durumda; İsviçre'nin ABD'ye ihracatının yüzde 60'ı güçlü İsviçre ilaç ve tıbbi teknoloji endüstrisi tarafından karşılanıyor.

* * * *

Ülke şaşkın. ABD Başkanı Donald Trump'ın Avrupa'nın merkezindeki küçük ülkeye yüksek gümrük vergileri getirmesinden bu yana huzursuzluk ve büyük endişe hakim. Gümrük vergileri ABD'li ithalatçılar ve nihayetinde Amerikalı tüketiciler tarafından karşılanmak zorunda olsa da, İsviçre ürünleri o kadar pahalı hale gelebilir ki talebin önemli ölçüde düşmesinden korkuluyor. On binlerce iş kaybından endişe ediliyor.

* * * *

İsviçre dünyanın en zengin ülkelerinden biri, gelirler yüksek ve Zürih ve Cenevre gibi şehirler sürekli olarak dünyanın en yaşanabilir şehirleri arasında yer alıyor. Şimdi zengin İsviçre’nin tarihinde yeni bir şey yaşanıyor. Ülkenin refahından endişe duyuluyor. İsviçre kendinden dahi şüphe ediyor; kendi imajından, kendine aşırı güveninden ve belki de şimdiye kadar eşi benzeri görülmemiş bir refahı garanti eden modelden, yani ihracattan.

* * * *

İsviçre ekonomisi eşi benzeri görülmemiş bir şokla karşı karşıya: Merak edilen soru; Buraya nasıl gelindi? İsviçre’de Cumhurbaşkanlığı görevini sürdüren Maliye Bakanı ve Federal Başkan Karin Keller-Sutter’in 31 Temmuz'da Trump ile yaptığı telefon görüşmesinde diplomatik bir skandala yol açmış gibi görünüyor. Bu görüşmenin, İsviçre'ye uygulanan yüzde 39'luk sert cezalandırıcı gümrük vergilerine yol açtığı söyleniyor.

* * * *

Diplomatik bir zafer olarak planlanan şey bir skandalla sonuçlanmış. 31 Temmuz saat 20:00'de Federal Başkan Keller-Sutter,Başkan Trump ile telefon görüşmesinde yaklaşan Trump tarifesini engellemeye çalışmış. Ancak 35 dakikalık görüşme, İsviçrelilerin aleyhine olacak şekilde tamamen tırmanmış. İsviçreli Tagesanzeiger gazetesinin ABD kaynaklarına dayandırdığı habere göre, Trump önce İsviçre Cumhurbaşkanı'nı on dakika bekletmiş.

* * * *

İsviçre'nin ulusal bayramı ve 1291'den beri tarihi hakkında birkaç nazik şakalaşmanın ardından, Trump "oldukça asabi" konuya girmiş. İsviçre ile 39 milyar dolarlık dış ticaret açığıyla, yüzde 10'luk gümrük vergisinin "tamamen yetersiz" olduğunu açıkça söylemiş. Ancak Keller-Sutter'ın iki ülke arasındaki ticaret açığı hakkında Trump'a "başöğretmen" bir üslupla ders vermeye çalışmasıyla gerginlik tırmanmış.

* * * *

Trump bu açıklamalara giderek daha öfkeli tepki vermiş ve durum öyle bir noktaya gelmiş ki, saat 20.38'de Trump'a yakın bir kişi, İsviçreli bir devlet sekreterine acil bir durum mesajı göndermiş: ‘Görüşmeyi sonlandırın! aksi takdirde her şey daha da kötüleşecek‘. Görüşme kesilmiş. Trump, ABD yayın kuruluşu CNBC'ye daha sonra onu Başbakan olarak tanımlamış: "Güzel, ama dinlemedi ve ben onu tanımıyordum bile" demiş...

* * * *

Çikolata, peynir, dağlar, altın, bankalar, işletmeler – İsviçre'nin dünya çapında puan kazandığı birçok şey var, ancak ABD Başkanı Donald Trump ile İsviçreliler duvara toslamış gözüküyor. İsviçre’den ithalata yüzde 39 gümrük vergisi getirmiş. İsviçre'nin ABD ile olan ticaret fazlası yaklaşık 39 milyar dolar – Trump muhtemelen bunu hemen gümrük vergisi oranına dönüştürmüş.

* * * *

Ekonomik ve politik açıdan son derece istikrarlı İsviçre hiç alışık olmadığı bir durumun içinde buldu kendini: Kendini özel bir durum olarak göstermeyi seven İsviçre akıllıca fırsatçılığının - sessiz kalmanın, herkesle iyi geçinmenin ve bu süreçte para kazanmanın - bu sefer de karşılığını alacağını sanıyordu sanırım. Başkan Trump, İsviçre’ye özel küresel rolünü kaybettiğini hatırlattı galiba.