Çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) DEHB nedir?
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, çocukluk döneminde başlayan, dikkat süresinde kısalık ve odaklanamama, aşırı hareketlilik, düşünmeden hareket etme ve dürtüsellik gibi belirtilerle kendini gösteren nörogelişimsel- nöropsikiyatrik bir bozukluktur. Çocuklarda daha yaygın görülen bu bozukluk, yetişkinlerde de bulunabilir. Her çocuk zaman zaman hareketlidir ya da dikkatsizdir. Ancak DEHB’li çocuklarda bu durumlar süreklilik gösterir ve işlev bozucudur.
Peki, başlıca belirtiler nelerdir?
Dikkat Eksikliği:
Kısa süreli dikkat, detaylara dikkat etmeme
Sık sık hata yapma
Odaklanmada zorluk/ odaklanamama
Birini ya da bir şeyi dinliyormuş gibi görünme fakat dikkat etmeme
Yapması gereken etkinlikleri ya da görevleri tamamlayamama
Hiperaktivite:
Aşırı hareketlilik
Otururken sık sık kıpırdanma
Sessiz olması gereken etkinliklerde zorlanma
Gereksiz sesler çıkarma ve konuşma yapma
Dürtüsellik:
Başkaları konuşurken sözünü kesme
Sıra beklemekte zorlanma, sabırsız olma
Soru ya da söz bitmeden cevap verme
Nedenleri nelerdir?
Genetik yatkınlık, beyin yapısında ve işleyişinde farklılıklar, gebelik dönemindeki olumsuzluklar (sigara, alkol kullanımı vb.) erken çocukluk dönemindeki beslenme gibi etkenler rol oynayabilir.
Tanı ve tedavi
DEHB tanısı sadece bir gözleme dayalı değil; ayrıntılı bir klinik değerlendirme, aile ve öğretmen gözlemleri ile konur. Tanıyı koyan kişinin çocuk psikiyatristi olması önemlidir. Tedavi süreci genellikle aile eğitimi, davranışsal terapiler ve gerektiğinde medikal tedavi ile birlikte yürütülür.
Ailelere ve öğretmenlere öneriler
Sabırlı olmanız ve çocuğu sürekli eleştirmekten kaçınmanız önemlidir.
Çocuğa kısa ve net yönergeler verilmelisiniz.
Çocuğun günlük neler yapacağının listesi oluşturulmalı ve programlarının ne olacağı belirlenmeli.
Başarıları küçük dahi olsa takdir etmek önemlidir.
Fiziksel enerjisini boşaltabileceği güvenli ortamlar sağlamalısınız.
Bu süreçte okul ve uzman desteğiyle iş birliği içinde olmalısınız.
Sevgili ebeveynler unutmayın ki, erken tanı ve tedavi, çocuğunuzun semptomlarının azalmasına ve başa çıkmasını daha kolay bir hale getirebilir. Doğru destekle çocuklar potansiyellerini en iyi şekilde gerçekleştirebilir.
